Totem

[Huib Kleinhout]

On ma, 2004-09-06 at 10:43 +0200, Branko Collin wrote:
> On 6 Sep 2004, at 10:00, Mark Van den Borre wrote:
> > Gerald Raucamp wrote:
> >=20
> > >Conservatisme mijnerzijds: Waarom zou je dingen als "random" of
> > >"shuffle" gaan vertalen als zo ongeveer elk huishoudelijk apparaat
> > >dat ook maar enigszins met muziek te maken heeft en in bezit is van
> > >deze geavanceerde opties het steevast een "random" of "shuffle" knop
> > >noemt?
> > >
> > >Zijn de hedendaagse gebruikers zo dom dat elk woordje minutieus
> > >voorzien moet worden van een nederlands equivalent, of mis ik gewoon
> > >een stukje (ver)taal purisme?
Zoals Rinse al terecht opmerkte, een niet-vertaalde interface van een
cd-speler is een handicap. (Het is ondoenlijk voor fabrikanten de
hardware van ieder apparaat te voorzien van lokale teksten. Het in de
doos stoppen van de juiste stekker en handleiding kost al relatief veel
geld. En een Nederlands apparaat kun je dan bijv. niet meer in Duitsland
verkopen als blijkt dat daar de markt gunstiger is.)
>
> Hedendaagse gebruikers zijn natuurlijk heel dom en heel slim,=20
> afhankelijk van hoe die zaken in de rest van het leven verdeeld zijn.

> Ten opzichte van userinterfaceprogrammeurs en -vertalers zijn=20
> hedendaagse gebruikers echter heel slim. Als een gebruiker de=20
> interface niet snapt, is dat zelden zijn schuld.
>=20
> Als een gebruiker 'willekeurig' of 'schudden' niet zou snappen, maar=20
> 'random' of 'shuffle' wel, veroorzaakt een vertaler een probleem door=20
> die termen te vertalen.
Ja, dat klopt. Maar als we kijken naar de doelgroepen is zo'n situatie
toch minder belangrijk. Op dit moment heeft de linux desktop vooral
'technische' gebruikers. Voor hen is een Nederlandse vertaling minder
belangrijk omdat je bij gebruik van linux, zeker tot voor kort, vaak
aangewezen bent op Engelse technisch geori=EBnteerde hulpbronnen.
Met de initiatieven van sun, xandros, novell en redhat om de linux
desktop bij de gewone (vaak zakelijke) gebruiker binnen te fietsen zal
de samenstelling van de gebruikersgroep veranderen. Daar zullen we
rekening mee moeten houden.
Onze grootste doelgroep zal gaan bestaan uit mensen die geen Engels
(ongeveer 2/3 van Nederlanders) kunnen. Erger nog, bij deze grote
potenti=EBle doelgroep horen ook 1 miljoen functioneel analfabeten. Voor
de gebruikers die het al kunnen uitspreken, klinkt 'random' en 'shuffle'
waarschijnlijk als Chinees. Hoe raar 'schudden' ook mag klinken voor
techneuten, het is in ieder geval Nederlands.=20
De vertaling van een Engelse term is in ieder geval een stap dichter bij
de gebruiker. Waarom zou shuffle mijns inziens met 'willekeurig' of
'willekeurige volgorde' vertaald zou moeten worden? Omdat een analogie
(schudden) een hulpmiddel is dat ingezet kan worden als het nodig is.
Een analogie heeft echter een prijs. De belangrijkste kosten van een
analogie zijn dat een gebruiker de analogie eerst moet doorgronden.
("Als je de afspeellijst zou kunnen schudden komen de nummers door de
war zodat ze elke keer in een andere volgorde worden afgespeeld") Voor
shuffle is een analogie niet nodig omdat er een directe vertaling
mogelijk is, die de functie van de knop direct samenvat. (willekeurige
volgorde) Een direct vertaling is dan nog een stap dichter bij de
gebruiker dan een analogie. Een tweede probleem van analogie=EBn is dat e=
r
meer vrijheid is voor verschillende interpretaties. Zo zou de gebruiker
kunnen denken dat zijn/haar afspeellijst echt door de war wordt gehaald.
(Hetgeen niet het geval is, want als je shuffle aan of uitzet is de
volgorde van de lijst nog steeds hetzelfde).

Voor 'schudden' bij een kaartspel op de computer ligt de situatie
uiteraard anders. De analogie is dan gewoon een uitdrukking die in het
woordenboek staat: 'kaarten schudden'

>  En andersom ook. De enige manier waardoor je=20
> daar achter zou kunnen komen, is door het uit te proberen. Over welke=20
> applicaties hebben we het? (Noem ook wat naar Windows geporte=20
> programma's, zodat ik ook kan testen--denk aan huisgenoten, collega's=20
> enzovoort.)
Als we het aan gebruikers vragen moet de groep wel representatief zijn.
Dan moeten oma, de buurman, de timmerman en je kleine nichtje ook
meedoen.

>=20
> > Engels en/of icoontjes, dat zie je op de knopjes van je stereoketen.
> >=20
> > Kunnen we niet veel verduidelijken =E9n vergemakkelijken door meer
> > icoontjes te gebruiken met bijhorende tooltips in het Nederlands? Dat
> > vereist wel enige co=F6rdinatie met de auteurs van de toepassing, maa=
r
> > het biedt mijns inziens twee grote voordelen: * soepeler overschakele=
n
> > tussen verschillende taalomgevingen * een rustiger, minder overladen
> > scherm
Pictogrammen zijn niet altijd duidelijk en herkenbaar genoeg. De
gebruiker is dan aangewezen op een tooltip. Hiervoor moet hij/zij dan
weten wat een tooltip is, hoe je die gebruikt en of die beschikbaar is
in het bewuste programma.


---
Open Source Software vertaalproject, vertaling@nl.linux.org
                web: http://vertaling.nl.linux.org/
archief mailinglist: http://mail.nl.linux.org/vertaling/